โครงการ Worldcoin (WLD) ที่ให้ผู้คนสแกนม่านตา (Orb) แลกเหรียญ กำลังถูกตั้งคำถามอย่างหนักถึงความชอบธรรมทางกฎหมายและความเสี่ยงด้านความปลอดภัย โดยเฉพาะประเด็นการ ‘ให้เงินแลกความยินยอม’ และความกังวลว่าข้อมูลอาจเชื่อมโยงกับ ‘บัญชีม้า’ ในที่สุด
กฎหมายลั่น! ‘ให้เงินแลก Consent’ ผิดหลักสากล
ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายและเทคโนโลยี ชี้ว่า โครงการ Worldcoin มีปัญหาใหญ่ในหลักการขอความยินยอมตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลสากล (เช่น GDPR):
- ไม่เป็นอิสระ: การใช้ “เงิน” มาเป็นสิ่งแลกเปลี่ยนกับการให้ความยินยอมใช้ข้อมูลม่านตา ไม่ถือเป็น “ความยินยอมที่ให้มาอย่างอิสระ”
- ถอนเมื่อไหร่ก็ได้: ผู้ให้ข้อมูลชีวมิติ (Biometrics) มีสิทธิ์ “ถอนความยินยอมเมื่อไหร่ก็ได้” แม้จะได้รับเหรียญไปแล้วก็ตาม ซึ่งเป็นภาระใหญ่ที่ Data Controller ต้องรับผิดชอบ
ข้อถกเถียงเรื่องความปลอดภัย: Biometrics ไม่ได้วิเศษ
แม้ Worldcoin จะอ้างว่าเก็บเพียง ‘IrisCode’ (โค้ดม่านตาที่เข้ารหัส) ไม่ใช่ภาพดิบ แต่ผู้เชี่ยวชาญยังคงกังวล:
- เปลี่ยนแปลงไม่ได้: ข้อมูลชีวมิติมีปัญหาโดยธรรมชาติคือ “ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้” หากถูกขโมยหรือรั่วไหลไป ไม่ว่าจะด้วยวิธีใดก็ตาม ข้อมูลนั้นสามารถถูกนำไปใช้ในทางที่ผิดได้อยู่ดี (เช่น การเปิดบัญชี) ซึ่งเป็นปัญหาของระบบ Biometrics ทุกแห่ง
- ปลอมแปลงได้: การนำโค้ดที่เก็บไว้ไปใช้ในการเปรียบเทียบเพื่อยืนยันตัวตน ยังคงถูกปลอมแปลงได้ และการ “สอน” ให้คนเคยชินกับการถูกสแกน Biometrics บ่อยๆ จะยิ่งลดความปลอดภัยส่วนบุคคลลง
ประเด็นร้อนในไทย: ระงับธุรกิจ vs. ‘บัญชีม้า’
ในส่วนของประเทศไทย ความกังวลเรื่อง “บัญชีม้า” ยังคงเป็นจุดเชื่อมโยงที่น่าจับตา:
- ความเชื่อมโยงผ่านนายหน้า: มีข้อกล่าวหาว่า ‘นายหน้า’ อาจใช้ Airdrop ของ Worldcoin เป็นเครื่องมือล่อให้คนเข้ามา จากนั้นจึงชักชวนให้ ‘เปิดบัญชีม้า’ ต่อไป
- คำเตือนการสั่งปิด: นักวิเคราะห์เตือนว่า หากจะสั่งระงับการทำธุรกิจของ Worldcoin เพียงเพราะความเชื่อมโยงกับนายหน้าที่ไปทำบัญชีม้า อาจเป็นการแก้ปัญหาที่ผิดหลักการ (เหมือนการสั่งปิดบริษัทขายมีด เพราะมีดถูกโจรนำไปใช้) การดำเนินการต้องมุ่งไปที่การพิสูจน์ว่า Operator ในไทย “รู้เห็น” กับกลุ่มทุนเทาหรือขบวนการผิดกฎหมายจริงหรือไม่
สรุป: สแกนม่านตาคือความเสี่ยงที่ต้องพิจารณา
การเข้าร่วมโครงการ Worldcoin ไม่ได้มีแต่โอกาส แต่มาพร้อมกับความเสี่ยงด้านกฎหมายและความปลอดภัยของข้อมูลในระดับสูง ผู้ที่สนใจจึงควรพิจารณาความเสี่ยงอย่างถี่ถ้วนก่อนตัดสินใจนำข้อมูลไบโอเมตริกซ์ไปแลกกับผลตอบแทนทางการเงิน
ที่มา: Panjamapong Sermsawatsri/fb