ถ้าคุณเคยสงสัยว่า Bitcoin ตอนนี้ราคาแพงไปหรือยัง หรือถูกจนน่าซื้อหรือเปล่า คำตอบอยู่ที่ตัวเลขที่ชื่อว่า “MVRV” (Market Value to Realized Value Ratio) ซึ่งเป็นเครื่องมือที่นักลงทุนสถาบันอย่าง ARK Invest และ Galaxy Digital ใช้กันจริงในการตัดสินใจลงทุน
MVRV คืออะไร? ทำไมนักลงทุนมืออาชีพถึงต้องดู
หลักการทำงานของ MVRV นั้นเรียบง่าย มันจะเปรียบเทียบ “ราคาตลาดปัจจุบัน” กับ “ราคาเฉลี่ยที่คนในตลาดซื้อ Bitcoin มาจริงๆ” สูตรคำนวณคือ MVRV = Market Cap / Realized Cap โดย Market Cap คือ มูลค่าตลาดทั้งหมดตอนนี้ ส่วน Realized Cap คือมูลค่ารวมของ Bitcoin ทั้งหมดโดยนับจากราคาที่มีการเคลื่อนย้ายครั้งล่าสุด ซึ่งจะทำให้รู้ราคาต้นทุนจริงของคนที่ถือเหรียญแบบ On-chain
วิธีการดูง่ายๆ คือ ถ้า MVRV = 1 แปลว่า ราคาตลาดเท่ากับราคาที่คนซื้อมา คนส่วนใหญ่ไม่ได้กำไรไม่ได้ขาดทุน แต่ถ้า MVRV = 3 แปลว่าราคาตลาดแพงกว่าราคาที่คนซื้อมา 3 เท่า นั่นคือ คนส่วนใหญ่กำไรเยอะมาก ตลาดอาจจะ “ร้อนแรงเกินไป” และถ้า MVRV < 1 แปลว่าคนส่วนใหญ่ขาดทุน นี่อาจเป็นโอกาสซื้อที่ดี
ดูข้อมูล MVRV ฟรีได้ที่:
- Blockchain – ฟรี 100% ไม่ต้องสมัครสมาชิก แสดงกราฟ MVRV และ MVRV Z-Score แบบ real-time
- CryptoQuant – มีแผนฟรี (จำกัดข้อมูล) และ Pro ($299/เดือน)
งานวิจัยชิ้นที่ 1: CoinDesk Research – MVRV บอกอารมณ์ตลาดได้จริง
งานวิจัยจาก CoinDesk Research ได้พัฒนา “Sentiment Oscillator” ที่ใช้ MVRV เป็นหัวใจหลัก โดยเอาข้อมูลย้อนหลังตั้งแต่ปี 2011-2021 มาวิเคราะห์ พบว่า MVRV สามารถบอกได้แม่นยำว่าตอนไหนตลาดกำลัง “โลภเกินไป” (ควรขาย) และตอนไหน “กลัวเกินไป” (ควรซื้อ)
ผลการศึกษาพบว่า เมื่อ MVRV ต่ำกว่า 1 มักจะเป็นจุดต่ำสุดของรอบตลาด ตัวอย่างชัดเจนคือช่วง Covid Crash ในมีนาคม 2020 หรือช่วงตลาดถล่มในมิถุนายน 2022 ที่ MVRV ลงต่ำกว่า 1 และกลายเป็นจุดซื้อที่ดีที่สุด ในทางกลับกัน เมื่อ MVRV สูงกว่า 3 มักจะเป็นจุดสูงสุด เหมือนในพฤศจิกายน 2021 ที่ Bitcoin ทำ All-Time High ก่อนจะปรับฐานลงมาหนัก นี่แสดงให้เห็นว่า MVRV ไม่ใช่แค่ตัวเลข แต่เป็นเครื่องมือที่ทดสอบจริงและใช้ได้ผลจริง
งานวิจัยชิ้นที่ 2: ARK Invest – ใช้ MVRV ประเมินมูลค่า Bitcoin แบบมืออาชีพ
ARK Invest ซึ่งเป็นหนึ่งในกองทุนที่เชื่อใน Bitcoin มากที่สุดได้ออก White Paper ในปี 2021 ที่แนะนำให้ใช้ MVRV เป็นส่วนหนึ่งของ “On-Chain Valuation Framework” โดยไม่ควรดู MVRV ตัวเดียว แต่ต้องใช้ร่วมกับตัวชี้วัดอื่นๆ เช่น NUPL (Net Unrealized Profit/Loss) ที่บอกว่าคนที่ยังถือ Bitcoin อยู่กำไรหรือขาดทุนเฉลี่ยเท่าไหร่ และ LTH/STH Ratio ที่แยกดูว่าคนถือระยะยาวกับระยะสั้นมีสัดส่วนแค่ไหน
สิ่งที่น่าสนใจคือ ARK Invest สร้าง “Valuation Dashboard” ที่รวมข้อมูล on-chain หลายตัวมาแสดงแบบ real-time ทำให้นักลงทุนเห็นภาพรวมได้ชัดเจนว่า Bitcoin ตอนนี้ undervalued (ถูกเกินไป) หรือ overvalued (แพงเกินไป) พวกเขาเน้นว่าการใช้ MVRV คู่กับ NUPL จะช่วยให้เราเข้าใจ “คุณภาพ” ของกำไรในตลาดได้ดีขึ้น เพราะบางครั้งราคาขึ้น แต่ถ้า NUPL ยังไม่สูงมาก แสดงว่ายังมีที่ว่างให้ขึ้นต่อได้
เครื่องมือที่ใช้ได้:
- CryptoQuant – มีแพลนฟรี (จำกัด) ดู NUPL, MVRV, SOPR ได้
งานวิจัยชิ้นที่ 3: ARK Invest x Glassnode – Cointime Economics เพิ่มมิติเวลาให้ MVRV
ในปี 2023 ARK Invest ร่วมมือกับ Glassnode พัฒนาเวอร์ชันขั้นสูงที่ชื่อว่า “Cointime Economics” ซึ่งปรับปรุง MVRV ให้คำนึงถึง “อายุ” ของเหรียญด้วย ไอเดียหลักคือ Bitcoin ที่ถือมานานๆ (dormant coins) มักมีความสำคัญมากกว่าเหรียญที่เพิ่งซื้อมาใหม่ๆ เพราะคนที่ถือมานานมักเป็น “มือเก่า” ที่เข้าใจวัฏจักรของตลาด
งานวิจัยนี้แยก MVRV ออกเป็น 2 กลุ่ม: LTH-MVRV (Long-Term Holder) สำหรับคนถือมากกว่า 155 วัน และ STH-MVRV (Short-Term Holder) สำหรับคนถือน้อยกว่า 155 วัน พบว่าเมื่อ LTH-MVRV เริ่มสูงมากๆ แต่มือเก่ายังไม่ขาย แสดงว่าพวกเขามั่นใจว่าราคายังขึ้นได้อีก แต่ถ้ามือเก่าเริ่มขายทั้งที่ MVRV สูง นั่นคือสัญญาณเตือนว่าใกล้จุดสูงสุดแล้ว วิธีนี้ช่วยให้เราเข้าใจ “คุณภาพ” ของการถือครองได้ลึกขึ้น ไม่ใช่แค่ดูตัวเลข MVRV เปล่าๆ
เครื่องมือที่ใช้ได้:
- Glassnode – ดู LTH/STH, MVRV ได้ – ต้องสมัคร Pro หรือ Advanced ($799/เดือน) เพื่อดู Cointime-adjusted metrics แบบเต็ม
- Glassnode Academy – Cointime Economics Paper – ฟรี อ่าน paper และดูตัวอย่างกราฟได้ฟรี
งานวิจัยชิ้นที่ 4: Munich Personal RePEc Archive – MVRV Z-Score วัดความสุดโต่ง
งานวิจัยจาก Munich Personal RePEc Archive ได้สร้างตัวชี้วัดที่ชื่อ “MVRV Z-Score” ซึ่งคำนวณจากสูตร (Market Cap – Realized Cap) / Standard Deviation แนวคิดคือการวัดว่าราคา Bitcoin ปัจจุบัน “แปลก” จากราคาปกติมากแค่ไหน โดยใช้หลักสถิติ
ผลการศึกษาพบว่า เมื่อ Z-Score สูงกว่า 7 นั่นคือสัญญาณว่าตลาด overvalued อย่างรุนแรง ประวัติศาสตร์บอกว่าทุกครั้งที่ Z-Score ทะลุ 7 Bitcoin จะปรับฐานลงมาไม่นาน ตัวอย่างเช่น ปี 2017 และ 2021 ที่ Z-Score ทะลุ 7 ก่อนที่ราคาจะตกลงมา 70-80% ในทางกลับกัน เมื่อ Z-Score ติดลบหรือต่ำกว่า 0 แสดงว่าตลาดถูกมากๆ นี่คือโอกาสสะสมที่ดี สิ่งที่ดีคือตอนนี้มี Python Script และ Pine Script สำหรับ TradingView ให้ดาวน์โหลดไปใช้ฟรี นักลงทุนสามารถติดตั้งใน chart ของตัวเองได้เลย
เครื่องมือที่ใช้ได้:
- TradingView – MVRV Z-Score Indicator (tradingview.com) – ค้นหา “Bitcoin: MVRV Z-Score” ใช้งานได้ฟรี
- Bicoin Magazine– ค้นหา “bitcoin mvrv z-score” ใช้งานได้ฟรี
งานวิจัยชิ้นที่ 5: ResearchGate – Machine Learning ทำให้ MVRV ทำนายอนาคตได้
งานวิจัยจาก ResearchGate ในปี 2024 ได้ลองนำ Machine Learning มาช่วยทำนายราคา Bitcoin โดยใช้ MVRV เป็นหนึ่งในตัวแปรสำคัญ พวกเขาทดสอบหลายโมเดล เช่น Random Forest, XGBoost และ Prophet โดยป้อนข้อมูล MVRV, Hashrate, Active Addresses และตัวชี้วัด on-chain อื่นๆ เข้าไปให้ AI เรียนรู้
ผลที่ได้น่าทึ่งมาก! พบว่า MVRV มี “predictive power” สูง คือถ้าเอาไปใส่ในโมเดล AI จะช่วยให้ทำนายราคาในช่วง 7-30 วันข้างหน้าได้แม่นยำขึ้นถึง 72-78% นั่นหมายความว่า 7-8 ครั้งจาก 10 ครั้ง โมเดลจะทำนายถูก สิ่งนี้แสดงให้เห็นว่า MVRV ไม่ใช่แค่ตัวบ่งชี้อดีต แต่มีข้อมูลที่ช่วยคาดการณ์อนาคตได้จริง สำหรับคนที่สนใจ ตอนนี้มี platform อย่าง IntoTheBlock ที่นำเทคนิคนี้มาให้ใช้ฟรีแล้ว
งานวิจัยชิ้นที่ 6: Galaxy Digital – ใช้ MVRV สร้างกลยุทธ์ระยะยาว
Galaxy Digital ซึ่งเป็นบริษัทลงทุนคริปโตชั้นนำได้ออก White Paper ในปี 2022 ที่เน้นการใช้ MVRV เป็น “Realized Profitability Ratio” สำหรับการวางแผนการลงทุนระยะยาว พวกเขาแนะนำให้ใช้ MVRV ร่วมกับ SOPR (Spent Output Profit Ratio), RHODL และ Supply-in-Profit เพื่อดูภาพรวมความสามารถในการทำกำไรของตลาด
กลยุทธ์หลักที่ Galaxy Digital แนะนำคือ: เมื่อ MVRV และ profitability metrics อื่นๆ ต่ำ (คนส่วนใหญ่ขาดทุน) นี่คือจังหวะซื้อสะสมระยะยาว ไม่ต้องกลัวว่าจะลงต่อ เพราะข้อมูล on-chain บอกว่าราคาต่ำกว่ามูลค่าจริงแล้ว แต่ถ้าทั้งหมดสูงมาก (คนส่วนใหญ่กำไรมหาศาล) ควรค่อยๆ ขายทำกำไรบางส่วน เพราะประวัติศาสตร์บอกว่าหลังจากนั้นมักจะมีการปรับฐาน พวกเขายังเน้นเรื่องการกระจายความเสี่ยงด้วย เช่น เมื่อ BTC-MVRV > 3 ควรเพิ่ม Stablecoin หรือ Hedge ผ่าน Options เพื่อป้องกันพอร์ต และเมื่อ BTC-MVRV < 1 ควรเพิ่ม exposure โดยใช้หลักการ Kelly Criterion
เครื่องมือที่ใช้ได้:
- Galaxy Digital Research – อ่าน White Papers และ Research Reports ฟรีทั้งหมด
- Glassnode – SOPR & RHODL – มีแพลนฟรี (จำกัด) ดู SOPR ได้ แต่ RHODL ต้อง Pro
แล้วเราจะนำไปใช้ได้อย่างไร?
จากงานวิจัยทั้ง 6 ชิ้น เราได้กลยุทธ์หลักๆ ที่ทุกคนนำไปใช้ได้จริง ก่อนอื่นคือ อย่าดู MVRV เพียงตัวเดียว ควรใช้ร่วมกับตัวชี้วัดอื่นๆ เช่น SOPR, NUPL, RHODL เพื่อให้เห็นภาพรวมชัดเจน ประการที่สองคือ ใช้ MVRV ปรับจังหวะ DCA เช่น เมื่อ MVRV < 1 ให้ซื้อเพิ่ม 150% ของงบปกติ เมื่อ MVRV 1-3 ซื้อปกติ และเมื่อ MVRV > 3 ซื้อน้อยลงหรือหยุดซื้อ ประการที่สามคือ ดูมิติเวลา โดยแยกดู LTH-MVRV กับ STH-MVRV เพราะพฤติกรรมของมือเก่าและมือใหม่ต่างกัน
สำหรับคนที่อยากใช้ MVRV อย่างจริงจัง แนะนำให้เริ่มจาก LookIntoBitcoin เพราะฟรีและเข้าใจง่ายที่สุด หรือถ้าอยากได้ข้อมูลครบเครื่อง ลองเปิด account ฟรีที่ Glassnode หรือ CryptoQuant เพื่อทดลองใช้ก่อน ตั้ง alert เมื่อ MVRV ต่ำกว่า 1 (สัญญาณซื้อ) หรือสูงกว่า 3 (สัญญาณขาย) และที่สำคัญคือใช้ MVRV เป็นเครื่องมือ ไม่ใช่คำทำนาย บางครั้ง MVRV อาจสูงแล้วแต่ราคายังขึ้นต่อได้ หรือ MVRV อาจต่ำแล้วแต่ราคายังลงต่อได้ เพราะฉะนั้นควรใช้ร่วมกับการบริหารความเสี่ยงที่ดี เช่น ไม่เอาเงินก้อนเดียวลงทั้งหมด แต่ค่อยๆ สะสมเป็นงวดๆ
สิ่งที่งานวิจัยทั้ง 6 ชิ้นบอกตรงกันคือ MVRV ช่วยให้เราลงทุนอย่างมีเหตุผล ไม่ใช่ตามอารมณ์หรือกระแสโซเชียล เมื่อคนอื่นกลัวและขายขาดทุน (MVRV < 1) เราซื้อสะสม เมื่อคนอื่นโลภและพากันซื้อ (MVRV > 3) เราค่อยๆ ขายทำกำไร นี่คือหลักการ “ซื้อถูกขายแพง” ที่แท้จริง และเป็นเส้นทางสู่การสร้างพอร์ตที่เติบโตอย่างยั่งยืน ในระยะยาว ไม่ใช่แค่หวังเฮงหรือโชคดีในระยะสั้น
เครื่องมือแนะนำสำหรับเริ่มต้น (ฟรี):
- TradingView – ติดตั้ง MVRV indicators ฟรี
- CryptoQuant – ดูข้อมูลพื้นฐานครอบคลุมฟรี
- Bitcoin Magazine – ดูข้อมูลพื้นฐานครอบคลุมฟรี
เครื่องมือขั้นสูง (ต้องเสียเงิน):
- CryptoQuant Pro ($109/เดือน) – คุ้มค่า มี alerts
- Glassnode Pro ($999/เดือน) – ข้อมูลครบที่สุด แต่ราคาสูง