ลองนึกภาพว่าคุณเข้าเว็บไซต์แล้วเจอข้อความว่า “กรุณาจ่ายเงิน 5 บาทเพื่ออ่านบทความนี้” คุณคงต้องไปหากระเป๋าตัง กรอกข้อมูลบัตรเครดิต รอยืนยันตัวตน… ซึ่งยุ่งยาก แต่ถ้ามี AI Agent ที่ทำงานแทนคุณ มันจะจ่ายเงินให้ทันทีแบบอัตโนมัติภายในไม่ถึงวินาที นี่คือสิ่งที่ x402 จะมาทำให้เป็นจริง และมันกำลังจะพลิกโฉมโลกอินเทอร์เน็ตที่เราคุ้นเคยไปตลอดกาล
โปรโตคอลตัวนี้ เปิดตัวครั้งแรกในเดือนพฤษภาคม 2025 โดย Coinbase อธิบายว่า x402 คือการ “ชุบชีวิตข้อผิดพลาดแรกของอินเทอร์เน็ต” ด้วยการนำรหัส “HTTP 402 Payment Required” ที่ถูกสร้างไว้ตั้งแต่ปี 1997 (เกือบ 30 ปีที่แล้ว) แต่ไม่เคยถูกใช้งานจริง เพราะไม่มีระบบการเงินที่รองรับ แต่ตอนนี้ด้วยเทคโนโลยี stablecoin อย่าง USDC และค่าธรรมเนียมบล็อกเชนที่ถูกลงมาก (แค่เซนต์เดียว) เรื่องนี้เลยเป็นไปได้
วิธีการทำงานของมันคือ เมื่อ AI Agent ส่งคำขอ (Request) เพื่อเข้าถึงบริการที่ต้องชำระเงิน เซิร์ฟเวอร์จะตอบกลับด้วยการแจ้งเตือน “402 Payment Required” พร้อมรายละเอียดการชำระเงิน จากนั้น AI Agent จะดำเนินการจ่ายเงินอัตโนมัติด้วย Stablecoin ที่ได้รับการเซ็นรับรองอย่างปลอดภัย โดยทุกขั้นตอนสามารถตรวจสอบได้ผ่านบล็อกเชนทั้งหมด
ลองนึกภาพว่าคุณมี AI Agent ส่วนตัวที่ต้องการข้อมูลราคาหุ้นแบบเรียลไทม์ มันเข้าไปที่ API ของเว็บข้อมูลหุ้น เว็บบอกว่า “จ่าย 10 บาทก่อนนะ” AI Agent ของคุณก็ส่ง USDC จำนวน 10 บาทไปให้ทันที ภายในคำสั่ง HTTP เดียวกัน ไม่ต้องสมัครสมาชิก ไม่ต้องกรอกฟอร์ม ไม่ต้องรอ OTP แล้วก็ได้ข้อมูลมาทันที ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นภายในเสี้ยววินาที แถมปัจจุบัน โปรโตคอล x402 ยังทำงานอยู่บนเครือข่าย Base และรองรับบล็อกเชนอื่น ๆ เช่น Solana, Polygon, และ Near ด้วย
สิ่งที่น่าสนใจคือ x402 ไม่ได้เปลี่ยนวิธีทำงานของเว็บเลย มันแค่เสริมความสามารถเข้าไป เหมือนกับตอนที่เว็บเปลี่ยนจาก HTTP เป็น HTTPS เพื่อความปลอดภัย ตอนนี้เราเพิ่มความสามารถในการจ่ายเงินเข้าไปในโปรโตคอลเดียวกัน นักพัฒนาก็สามารถเพิ่มระบบนี้เข้าไปในเว็บหรือ API ของตัวเองได้ง่ายๆ แค่ใส่โค้ดไม่กี่บรรทัด
สถิติสุดเดือด และระบบนิเวศ x402 ที่กำลังขยายตัว
การใช้งาน x402 ได้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพที่โตเร็วเกินคาด ในช่วงวันที่ 14 – 20 ตุลาคมที่ผ่านมา มีธุรกรรม x402 เกิดขึ้นเกือบ 500,000 รายการ ซึ่งคิดเป็นการเพิ่มขึ้นกว่า 10,780% เมื่อเทียบกับเดือนก่อนหน้า โดยมีมูลค่าการทำธุรกรรมสูงสุดเป็นประวัติการณ์กว่า 332,000 ดอลลาร์ ภายในวันเดียว
ปัจจุบันมีบริษัทใหญ่ๆ อย่าง AWS, Anthropic, Circle และ NEAR เข้าร่วมโปรเจกต์นี้แล้ว รวมถึงบริษัทต่างๆ ที่เริ่มสร้างบริการจาก x402 เช่น Hyperbolic ที่เปิดให้ AI เช่า GPU เพื่อประมวลผลแบบจ่ายต่อครั้ง XMTP ที่ทำให้แอปแชทสามารถเก็บเงินค่าเข้ากลุ่มส่วนตัวได้ หรือ Chainlink ที่ใช้ x402 ในการสร้าง NFT แบบสุ่ม
ล่าสุด CoinGecko ได้เพิ่มหมวดหมู่ใหม่ชื่อ “x402 Ecosystem” ซึ่งมีมูลค่าตลาดรวมแตะเกือบ 180 ล้านดอลลาร์ และเติบโตขึ้นกว่า 266% ภายใน 24 ชั่วโมง
จุดเด่นของระบบนี้คือมันเปิดกว้าง ทุกคนสามารถใช้ได้ฟรี มี documentation เต็มรูปแบบที่ x402.org และ code ตัวอย่างบน GitHub นักพัฒนาสามารถเริ่มทดลองใช้ได้เลยตอนนี้ ไม่ว่าจะสร้าง API ที่คิดเงินต่อครั้ง เว็บไซต์ข่าวที่คิดเงินต่อบทความ หรือบริการที่คิดเงินตามการใช้งานจริง
x402 อาจเป็นจุดเริ่มต้นของอินเทอร์เน็ตยุคใหม่ที่เงินไหลเวียนง่ายเท่ากับข้อมูล โลกที่ AI ไม่ได้เป็นแค่เครื่องมือ แต่เป็นตัวแทนทางเศรษฐกิจที่สมบูรณ์ ซื้อ-ขาย-จ้างงานได้ด้วยตัวเอง ทำให้เศรษฐกิจดิจิทัลเคลื่อนไหวได้เร็วและราบรื่นกว่าที่เคย
ที่มา:coinbase